به گزارش آرمان اصفهان؛ آن زن جوان از پشت تلفن تعریف می کند: “شب وحشتناکی بود. صدای غرش موتورهای جت را شنیدیم و صدای چندین انفجار. پس از آن ناگهان برق قطع شد و همه چیز در تاریکی فرو رفت”. به گفته وی تنها برق انفجارها دیده می شد و یک بمب در همان نزدیکی منفجر شد: “اما بعد از همه چیزهایی که این جا پشت سر گذاشتم دلم نمی خواهد بمیرم”.
این جا شهر رقه است یعنی پایتخت داعش در سوریه. آن زن همراه با والدین و برادرانش به مانند بسیاری از دیگر مردم غیرنظامی هنوز در این شهر زندگی می کند. آن چه که او تعریف می کند اولین موج حملاتی بود که فرانسوا اولاند رییس جمهور فرانسه پس از حملات پاریس وعده اش را داد. بمب های جنگنده های فرانسوی بخش هایی از پایگاه تخلیه شده یا هنوز تخلیه نشده داعش را هدف قرار داد، همان پایگاهی که سابق بر این محل استقرار لشگر ۱۷ ارتش بشار اسد بود و افزون بر آن یک کلینیک و یک پیست اسبدوانی و مرکز توزیع برق را از بین برد. برادر آن زن که یک راننده است با چشمان خود شاهد انتقال شمار زیاد پیکارجویان مجروح به بیمارستان بوده است.
با این حال بسیار بعید است که افراد مهم و کلیدی داعش در این بمباران ها آسیب دیده باشند، افرادی نظیر مردانی که از آن بلژیکی یعنی عبدالحمید اباعود پشتیبانی کردند، همان فردی که از وی به عنوان طراح اصلی شب خونین پاریس یاد می شود و هنوز مشخص نیست که در پاریس کشته شده است یا در رقه بسر می برد. هدف این بود که اباعود در حملات هوایی آخرهفته کشته شود اما مردان بلندپایه داعش از ماه ها پیش در محلات پرجمعیت اقامت دارند و به صورت نامحسوس رفت و آمد می کنند و به همین خاطر توانسته اند طی این ۱۵ ماهی که از آغاز حملات هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا می گذرد جان سالم بدر ببرند.
حملات پاریس، بیروت و آنکارا و همین طور بمب گذاری در هواپیمای مسافربری خطوط هوایی مترو جت روسیه در واقع آسیب پذیری جهان را پیش چشم جهانیان آورد. سرکردگان ترور البته چندان نگرانی به دل راه نمی دهند زیرا با وجود آن که در برابر حملات هوایی بسیار ضعیف هستند اما این حملات قادر به نابودی کامل آنها نیست. پرزیدنت اولاند نیز در واقع جنگی را اعلام کرد که توانایی هدایت و رهبری آن را ندارد.
جت های جنگنده فرانسوی شب و روز به عملیات ادامه می دهند اما در همان حال باراک اوباما رییس جمهور آمریکا به شکل دیگری از جنگ پاسخ منفی می دهد و اعلام می کند که اعزام نیروهای زمینی به سوریه یا عراق به صلاح نیست. معاون مشاور امنیت ملی رییس جمهور آمریکا نیز در مصاحبه با اشپیگل اعلام می کند که آمریکا بر این باور است که نیروهای زمینی خارجی نمی توانند بازدهی مستمری داشته باشند.
در همین حال در پاریس هر لحظه این پرسش مطرح می شود که چگونه می توان داعش را متوقف کرد. در عین حال همه اذعان دارند که برای این کار باید در مرحله نخست از استراتژی داعش آگاه شد. تخفیف دادن عملیات داعش به “اقدامات از سرناامیدی” و ارائه تحلیل های آخرزمانی با موقعیت نظامی منطقه و به ویژه با موقعیت سازمان داعش تناسبی ندارد. این تحلیل نیز چندان دقیق نیست، تحلیلی که بر مبنای آن حملات پاریس را به تنها امکان موجود برای داعش تخیف می دهد.
زیرا آن چه که داعش در رابطه با اشغال شهرها و سرزمین ها در سال های گذشته انجام داد در واقع اقداماتی بود که بر اساس آمادگی های قبلی انجام می شد و البته امروزه همه از آن به عنوان اقدامات موفق یاد می کنند. سازمان و گروهی که این امکان را دارد که تنها برای حمله به دو شهر کوچک سوریه در سپتامبر امسال از ۲۳ دستگاه کامیون پر از مواد منفجره و توپخانه سنگین و گازخردل استفاده کند برای حمله به دیگر نقاط دنیا هم از امکانات مالی کافی و نیروهای متخصص نیز برخوردار است.
قتل فرماندهان شورشی و روزنامه نگاران در داخل و خارج از سوریه و عراق نشان می دهد که داعش از یک الگوی همیشگی استفاده می کند. به عبارت بهتر این گروه طی مدتی طولانی از غفلت دیگران استفاده کرده و پس از مدت ها با کمک عوامل نفوذی خود دست به حمله می زند و باز هم به عبارت ساده تر می توان گفت که قاتلان در غالب موارد از جمله نزدیکترین دوستان قربانیان بوده اند. داعش از اواخر سال ۲۰۱۳ افرادی را در نیروهای دشمن به عنوان مثال در یگان های پیشمرگه کرد نفوذ داد. حملات اخیر را نیز می توان حاصل بی شمار سلول های داعش در اروپا دانست همان نیروهایی که همواره منتظر علامت برای حمله هستند.
اما این بار ظاهرا داعش برای صدور فرمان حمله به غرب مدت زیادی را در انتظار بسر برده است و زمانی دست به حمله زد که می دانست اروپا به دلیل سیل یک میلیونی مهاجران و پناهجویان بیش از هر زمان دیگر موقعیتی شکننده دارد و وحشت و چند قطبی های سیاسی بر این قاره حاکم است. و تروریست ها نیز دقیقا در همین زمان حمله کردند و همین را می خواستند.
این که یکی از حمله کنندگان انتحاری یک پناهجوی سوری است که با یک گذرنامه جعلی خود را به آن جا رسانده امری اتفاقی نیست. او در کسوت یک پناهجو آمده و حال هر پناهجویی می تواند در نظر مردم یک حمله کننده بالقوه باشد و اگرچه این استراتژی پوچ می نماید اما کاملا حساب شده است.
حملات پاریس، عملیاتی پیچیده و لجستیکی بود که با حداقل هشت نفر در نقاط مختلف انجام گرفت، نقاطی که احتمالا تروریست ها از مدت ها پیش و بدون آن که نیروهای امنیتی و اطلاعاتی متوجه باشند آن را زیر نظر گرفته بودند. اما همزمان چنین به نظر می آید که این حملات در مقایسه با دیگر حملات از نظر فنی بسیار ساده تر بوده است. تروریست ها به رستوران ها و آن سالن کنسرت که اماکنی بی دفاع بودند حمله بردند اما در محل حفاظت شده ای مانند آن استادیوم فوتبال شکست خوردند.
برآوردها در مورد توانایی داعش تا مدت ها به نوعی امکانات این گروه را دست کم می گرفت. به عنوان مثال گفته می شد که دلیل خودداری داعش از انجام حملات ناتوانی این گروه است. و این اشتباه محض بود، اشتباهی که از درک ناقص کارشناسان غربی امور تروریسم و سیاستمداران و روزنامه نگاران ناشی می شد. آنها داعش را با همان معیارهای القاعده تحلیل می کردند و بر این تصور بودند هدف داعش از ترورها سقوط رژیم های عربی مانند مصر و عربستان سعودی بوده و در نهایت زوال و فروپاشی آمریکا را می خواهد.
در حالی که واقعیت کاملا در تضاد با این تعریف بود. داعش می دانست که حملات تروریست ها به هتل لوکسور مصر و حملات یازدهم سپتامبر نتیجه ای به غیر از واکنش شدید غرب نداشته و همین حملات بود که در مصر به سرکوبی شدید گروه های اسلام گرا رسید و سقوط طالبان در افغانستان را رقم زد.
القاعده تلاش داشت که توده را با خود همراه کند اما داعش چنین کاری انجام نمی دهد. اگرچه که داعش نیز همان ایده و آرمان شهر موهوم و مبهم برقراری نظام جهانی خلافت را دنبال می کند اما راه های رسیدن به این هدف را در هاله ای از ابهام و اسرار قرار داده است. القاعده هرگز برای پیروزی های ارضی استراتژی نظامی نداشت و هیچ برنامه ای برای اشغال کامل یک شهر و یا دستیابی کامل به منابع مالی ارائه نداد.
اما داعش بر خلاف القاعده از همان آغاز کار هدفش اشغال شهرها بود و این از جمله ویژگی های ذاتی این گروه به شمار می رود. این که داعش به دلیل ضعف و ناتوانی برای مدتی مدید هیچ عملیاتی در غرب انجام نداد، به هیچ عنوان تحلیل درستی نیست. با این حال داعش نیز همان اولویت های قدیمی جهادی ها را در سر داشت و این گروه نیز در حملاتش علیه دولت های مرکزی نخست در مصر و سپس در عراق شکست خورد. و البته در همین عراق بود که در کمتر از یک دهه پیش سنگ بنای داعش گذاشته شد. این گروه در آغاز کار از گروهی متشکل از رادیکال هایی از کشورهای مختلف تشکیل شد که البته شماری از افسران بی کار شده ارتش عراق نیز در میان آنان حضور داشتند، همان ارتشی که در سال ۲۰۰۳ همراه با سرویس های مخفی عراق منحل شده بود.
منبع: اشپیگل
ترجمه:محمدعلی فیروزآبادی